Баҡса (Шаран районы)

Баҡса
	Ауыл
	Баҡса; Баҡса
Ил	Рәсәй
Федерация субъекты	Башҡортостан
Муниципаль район	Шаран районы
Координаталар	54°48′47″ с. ш. 54°15′00″ в. д.HGЯO
Сәғәт бүлкәте	UTC+6
Һанлы танытмалар
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 258 845 002
ОКТМО коды	80 658 445 121
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Баҡса

Баҡса (рус. Бахча) — Башҡортостандың Шаран районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 46 кеше^[1]. Почта индексы — 452633, ОКАТО коды — 80258845002. Нөрәй ауыл Советына 3арай.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)

Халыҡ иҫәбе
2002^[2]	2009^[2]	2010^[3]
53	↗54	↘46

Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.

1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.

1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны

Халыҡ һаны буйынса сығанаҡтар

Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.

1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.

Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.

1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.

Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.

1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)

Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.

1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.

Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.

1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.

Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.

1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7

1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Шаран): 33 км
Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Нөрәй): 3 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Ҡандра): 38 км

Тарихы

Ауылға 1920-1926 йылдар араһында Яңы Ҡарғалы ауылынан килгән кешеләр нигеҙ һалған, әммә уға быуат башында Нөрәй ауылынан күсеп килгәндәр нигеҙ һалған тигән фараз бар. 1928 йылға тиклем ауыл Ғәзимов, шулай уҡ «Бабай ауылы» тип аталған, унда ни бары 5 ихатала татарҙар йәшәгән.

1930 йылдарҙа ауыл үҫә, «Баҡса» колхозы ойошторола. Келәт, һарыҡсылыҡ фермаһы, ат ихатаһы, ҡош-ҡорт фермаһы төҙөлгән. Башланғыс мәктәп асыла, унда 20-гә тиклем бала белем ала.^[4]

1939 йылда Шаран районының Нөрәй ауыл советы Баҡса ауылында 158 кеше йәшәгән (71 ир-ат, 87 ҡатын-ҡыҙ).^[5]

1952 йыл мәғлүмәттәре буйынса Баҡса село тип иҫәпләнгән.^[6] 1953 йылда ауыл радиоға үткәрелә, һуңыраҡ электрлаштырыла.^[4] 1959 йылда Баҡса ауылында 120 кеше йәшәгән (48 ир-ат һәм 72 ҡатын-ҡыҙ).^[7]

1963 йылда ауыл советы Туймазы районы составына индерелә, 1965 йылдан — Баҡалы районы составында, 1967 йылдан — йәнә Шаран районы составына индерелә^[8].

1970 йылда ауылда 94 кеше йәшәй (36 ир-ат һәм 58 ҡатын-ҡыҙ),[8] 1979 йылда 71 кеше йәшәй (33 ир-ат һәм 38 ҡатын-ҡыҙ),[9] һәм 1989 йылда унда 59 кеше йәшәй (27 ир-ат һәм 32 ҡатын-ҡыҙ).^[9]

2002 йылда бында 53 кеше теркәлгән(27 ир-ат, 26 ҡатын-ҡыҙ), күпселеге башҡорттар (85 %)^[2].

2010 йылда ауылда дөйөм халыҡ һаны 46 кеше тәшкил итә (22 ир-ат, 24 ҡатын-ҡыҙ).^[3]

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
↑ ^3,0 ^3,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
↑ ^4,0 ^4,1 Н. Х. Миннигалиев. Край родной, навек любимый. Муниципальный район Шаранский район Республики Башкортостан: энцикл. изд. по истории р-на. — Уфа: Мир печати, 2011. — С. 61. — 571 с.
↑ Населённые пункты Башкортостана. 1939 год, том I. — Уфа: Китап, 2018. — С. 277. — 300 с. — ISBN 978-5-295-07052-5.
↑ Башкирская АССР: административно-территориальное деление на 1 июня 1952 года. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1953. — С. 244. — 494 с.
↑ Населенные пункты Башкортостана. В 4 т. Т.2. По мат. Всесоюзных переписей 1959 и 1970 годов.. — Уфа: Китап, 2018. — С. 224. — 424 с. — ISBN 978-5-295-07053-2.
↑ История Нуреевского сельсовета (билдәһеҙ). Дата обращения: 5 декабрь 2020. Архивировано 12 февраль 2021 года.
↑ Населённые пункты Башкортостана. 1979 и 1989 годы, том III. — Уфа: Китап, 2018. — С. 350. — 360 с. — ISBN 978-5-295-07054-9.

Әҙәбиәт

Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — ISBN 978-5-295-04683-4.

Һылтанмалар

	Портал «Башҡортостан ауылдары»
	Башҡортостан Республикаһы Законы (№ 22-з, 16 июль, 2008 йыл.) Викикитапханала
	Проект «Башҡортостан ауылдары»

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[2002F-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009

[2010F-3] 3,0 ^3,1 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан (билдәһеҙ). Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.

[sharan-4] 4,0 ^4,1 Н. Х. Миннигалиев. Край родной, навек любимый. Муниципальный район Шаранский район Республики Башкортостан: энцикл. изд. по истории р-на. — Уфа: Мир печати, 2011. — С. 61. — 571 с.

[5] Населённые пункты Башкортостана. 1939 год, том I. — Уфа: Китап, 2018. — С. 277. — 300 с. — ISBN 978-5-295-07052-5.

[6] Башкирская АССР: административно-территориальное деление на 1 июня 1952 года. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1953. — С. 244. — 494 с.

[7] Населенные пункты Башкортостана. В 4 т. Т.2. По мат. Всесоюзных переписей 1959 и 1970 годов.. — Уфа: Китап, 2018. — С. 224. — 424 с. — ISBN 978-5-295-07053-2.

[hist-8] История Нуреевского сельсовета (билдәһеҙ). Дата обращения: 5 декабрь 2020. Архивировано 12 февраль 2021 года.

[9] Населённые пункты Башкортостана. 1979 и 1989 годы, том III. — Уфа: Китап, 2018. — С. 350. — 360 с. — ISBN 978-5-295-07054-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]